Ngày 08/12, Quốc hội Nhật Bản đã thông qua dự luật nhằm nới lỏng các quy định về tiếp nhận người lao động nước ngoài. Nhằm giải quyết “cơn khát” nhân lực cho thị trường việc làm trong nước.
Dự kiến, quy định mới này có hiệu lực từ ngày 1/4/2019
Quyết định của quốc hội mở đường cho Chính phủ Nhật Bản thực hiện chính sách mở cửa chào đón lực lượng lao động có trình độ thấp từ nước ngoài. Đây được coi là bước chuyển đổi lớn trong chính sách việc làm của Nhật Bản. Bởi lẽ, lâu nay quốc gia này chỉ cấp thị thực cho những đối tượng lao động có tay nghề cao và có trình độ chuyên môn như bác sĩ, giáo viên hay luật sư.
Hệ thống cấp thị thực cho người lao động nước ngoài sẽ có hiệu lực từ tháng 4 năm 2019. Bao trùm 14 lĩnh vực, trong đó có xây dựng, canh tác nông nghiệp và điều dưỡng là những lĩnh vực thiếu hụt lao động nghiêm trọng trong bối cảnh dân số Nhật Bản ngày càng già đi trong khi tỷ lệ sinh tiếp tục giảm sút.
Phát biểu tại buổi họp báo ngày 7/12, người phát ngôn chính phủ Nhật Bản – Ông Yoshihide Suga tái khẳng định việc phê chuẩn dự luật là rất quan trọng trong bối cảnh vấn đề thiếu hụt nhân lực đang ngày càng trở nên bức thiết hơn. Khi có hiệu lực, dự luật này sẽ cho phép hàng trăng nghìn lao động nước ngoài tới Nhật Bản làm việc. Chính vì thế, Chính phủ Nhật dự định tới cuối năm nay sẽ hoàn tất soạn thảo các biện pháp giúp người lao động có thể sớm thích nghi và hòa nhập với cộng đồng sở tại.
Tuy nhiên, các đảng đối lập chỉ trích rằng dự luật này chưa nêu cụ thể các loại hình việc làm mà người lao động nước ngoài sẽ được tiếp nhận và cho rằng nội dung của dự luật còn quá chung chung. Nhóm phản đối này còn bày tỏ sự hoài nghi về việc liệu Nhật Bản đã chuẩn bị đầy đủ để tiếp nhận sự thay đổi lớn này.
Theo hệ thống thị thực mới này, người lao động nước ngoài sẽ được tiếp nhận theo hai loại thị thực
Loại 1: Không đòi hỏi người lao động có trình độ học vấn và kinh nghiệm cao.
Loại 2: Dành cho nhóm lao động làm việc cần kỹ năng cao hơn.
Để có được thị lực loại 1- có giá trị tối đa 5 năm thì người lao động cần vượt qua các bài kiểm tra tiếng Nhật và kỹ thuật. Người lao động đã trải qua chương trình thực tập kỹ thuật kéo dài hơn 3 năm có thể đăng ký xin thị thực loại này mà không cần phải thực hiện các bài kiểm tra. Tuy nhiên, những người lao động trong nhóm này sẽ không được phép đưa gia đình tới Nhật Bản. Đây là điểm mà phe chỉ trích cho là gây ra vấn đề nhân quyền.
Loại thị thực thứ 2 có mức khung yêu cầu cao hơn. Yêu cầu người lao động phải vượt qua bài kiểm tra kỹ năng cấp độ cao và được phép đưa gia đình đi cùng. Đồng thời, số lần gia hạn thị thực cũng không bị hạn chế. Từ đó mở ra cơ hội định cư tại Nhật Bản.
Thị thực loại 1 sẽ được cấp cho nhóm lao động thuộc 14 lĩnh vực. Trong khi thị thực loại 2 dự kiến chỉ giới hạn trong hai lĩnh vực gồm xây dựng và đóng tàu. Trước mắt, nhiều khả năng các nhóm xin thị thực loại 2 sẽ chưa phải thực hiện các bài kiểm tra vì dự kiến sẽ không có nhiều đơn xin cấp thị thực loại này.
14 ngành nghề sẽ trở thành đối tượng được cấp visa được phép lao động tại Nhật
Chính phủ Nhật Bản ước tính với thị thực loại 1, quốc gia này sẽ tiếp nhận tối đa là 47.750 người lao động trong năm đầu tiên có hiệu lực. Và tối đa 345.150 người lao động sau 5 năm trong đó 60.000 lao động trong lĩnh vực điều dưỡng.
Tính đến tháng 10/2017, số người lao động nước ngoài làm việc tại Nhật Bản đạt mức kỷ lục mới với 1,28 triệu người. Trong đó, những người lao động nước ngoài có nguồn gốc Nhật Bản và là cư dân vĩnh viễn chiếm đa số - 459.000 người; tiếp đến là các sinh viên và những người lao động làm việc bán thời gian- 297.000 người và đứng thứ 3 là các thực tập sinh công nghệ - 258.000 người.
Giới chuyên gia nhận định Thủ tướng Shinzo Abe đang gấp rút thúc đẩy dự luật này trước khi các cuộc bầu cử quan trọng diễn ra vào năm 2019. Với hy vọng sẽ thu hút thêm sự ủng hộ giới kinh doanh và từ các khu vực đang phải vật lộn với tình trạng thiếu lao động.
